სოციალურ ქსელში Facebook-მომხმარებელი მაია თვალთვაძე, რომლის გავრცელებული დეზინფორმაცია „ჯეოფაქტსს“ წარსულშიც გადაუმოწმებია (1, 2), ავრცელებს პოსტს (დაარქივებული ბმული), რომელშიც წერს: „Pfizer = ჭირის ღმერთი. თუ თქვენ წაიკითხავთ სახელს “Pfizer” უკუღმა , მაშინ იქნება “რეზიფპი”, რაც ებრაულად ნიშნავს რეშეფს ან მწველს, ჭირისა და ქვესკნელის ღმერთს.“ რეალურად, Pfizer-ის სახელწოდება ჩარლზ ფაიზერს უკავშირდება და ებრაულ ენასთან კავშირი არ აქვს.
ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ კოვიდვაქცინის სახელის შებრუნებული ვარიანტი ებრაულად ჭირისა და ქვესკნელის ღმერთს აღნიშნავს 2023 წლიდან ვრცელდება სხვადასხვა პლატფორმაზე (1, 2) და ფაქტების გადამმოწმებელი ამერიკული მედიის Lead Stories ყურადღების ცენტრშიც მოექცა.
სინამდვილეში, კოვიდ19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინის სახელწოდება Pfizer რომ შევატრიალოთ, ვიღებთ სიტყვას – Rezifp, რაც არ არის იგივე სიტყვა, რაზეც პოსტის ავტორი საუბრობს. რეალურად, ჭირისა და ქვესკნელის ღმერთი ებრაულად არის Resheph (რეშეფი).
რეშეფი ანტიკური ღვთაებაა, რომელიც ჯერ კიდევ ანტიკური ეგვიპტის პერიოდით თარიღდება. რეშეფი დასავლეთ სემიტური ჭირისა და ქვესკნელის ღმერთია, ასევე ომის ღმერთი, რომელიც წვერიანი, თხის რქებიანი კაცითაა გამოხატული ხელში ცულითა და ფარით. ებრაულად თავად სიტყვა „რეშეფი“ მწველს, მრისხანეს აღნიშნავს. არსებობს ასევე სხვა ექსპერტული მოსაზრებებიც „რეშეფის“ ეტიმოლოგიასთან დაკავშირდებით. კერძოდ, ზოგიერთი მკვლევარი თვლის, რომ რეშეფი აღნიშნავს ღმერთს, რომელიც მწუხარე, თავმდაბალი ადამიანების ლოცვებს ისმენს.
მიუხედავად სიტყვის მნიშვნელობასთან დაკავშირებული სხვადასხვა ვერსიისა, „რეშეფი“ არ წარმოადგენს Pfizer-ის შებრუნებულად დაწერილ ვარიანტს და, შესაბამისად, კოვიდვაქცინის სახელწოდებას არანაირი კავშირი არ აქვს ებრაულ ენასა თუ ანტიკურ ღვთაებასთან.
რეალურად, Pfizer, Inc. და მის მიერ შექმნილი კოვიდვაქცინა სათავეს ჩარლზ ფაიზერის სახელიდან იღებს. ჩარლზ ფაიზერი, წარსულში კარლ ფაიზერი, 1824 წლის 22 მარტს გერმანიაში დაიბადა და 1840-იან წლებში საცხოვრებლად აშშ-ში გადავიდა. ჩარლზმა საკუთარ ბიძაშვილთან ჩარლზ ერჰარტთან ერთად 1849 წელს ბრუკლინში, ნიუ-იორკში დააფუძნა ბიოტექნოლოგიური და ფარმაკოლოგიური კომპანია Charles Pfizer & Company. სწორედ ჩარლზ ფაიზერის დაფუძნებულმა კომპანიამ, შემდგომში უკვე Pfizer Inc.-მა BioNTech-თან კოლაბორაციით შექმნა კოვიდვაქცინა სახელწოდებით Pfizer-BioNTech (ფაიზერი), რომელსაც არანაირი კავშირი არ აქვს ანტიკურ ღვთაებასთან – ებრაულად „რეშეფთან“.
