სოციალურ ქსელში Facebook-მომხმარებელმა 9 მარტს გამოაქვეყნა ვიდეო, რომელშიც 3 მცირეწლოვანი ატირებული ბავშვი ჩანს და ისმის არაბულ ენაზე მოსაუბრე მამაკაცის ხმა, რომელიც სავარაუდოდ ბავშვებს ემუქრება (დაარქივებული ვიდეო).
ვიდეოს აღწერაში ვხვდებით მტკიცებას, რომ „სირიაში ქრისტიან ბავშვებს ერთმანეთის მიყოლებით თავებს აჭრიან. ბოლო 48 საათის განმავლობაში სირიაში 10 ათასზე მეტი ალავიტი და ქრისტიანია მოკლული. ეს მათთვის, ვისაც ბაშარ ალ ასადი დიქტატორი ეგონა“.
პოსტს ამ დრომდე 119 გადაზიარება და 27 ათასზე მეტი ნახვა აქვს.
იდენტური პოსტი Facebook-ის სხვა მომხმარებელმაც გამოაქვეყნა.
სინამდვილეში, ვიდეო ინტერნეტში 2014 წლიდან მოიძებნება. შესაბამისად, ის სირიაში 2025 წლის 6 მარტიდან უსაფრთხოების სამსახურსა და ასადის მიმართ ლოიალურად განწყობილ ძალებს შორის განვითარებულ დაპირისპირებასა და მის თანმხლებ მასშტაბურ მკვლელობებს არ უკავშირდება.
კერძოდ, YouTube-ზე 2014 წლის 13 სექტემბერს ქუვეითური ტელეარხის Alrai-ს საინფორმაციო გამოშვების ნაწყვეტი გამოქვეყნდა. მასში ტელეწამყვანი ამბობს: „ლიბანის შიდა უსაფრთხოების ძალებმა შეძლეს დაეკავებინათ ეჭვმიტანილი ლიბანის ქალაქ ააბაში, ნაბატიეში მას შემდეგ, რაც ეჭვმიტანილი გამოჩნდა ვიდეოში, სადაც ის სამ სირიელ ბავშვს მოკვლით ემუქრებოდა. ლიბანის იუსტიციის მინისტრმა, გენერალ მაიორ აშრაფ რიფიმ, მოითხოვა, რომ ყველაზე მძიმე სასჯელი დაეკისროს როგორც ბრალეულს, ისე ყველა იმ ადამიანს, რომლებიც მსგავს შემთხვევებში არიან ჩართულნი“.
ამ განცხადების შემდეგ, კადრში ასევე აჩვენეს ზუსტად ის ვიდეო, სადაც სამი ატირებული ბავშვი ჩანს და სადაც არაბულად მოსაუბრე მამაკაცის ხმა ისმის. ამით დასტურდება, რომ წამყვანის მიერ ნათქვამი ინფორმაცია, რომელიც ლიბანში მამაკაცის დაკავებას შეეხებოდა, სწორედ იმ კაცს მიემართება, რომელიც სწორედ ამ ვიდეოში ფიგურირებს.
YouTube-ზე გამოქვეყნებული ეს ვიდეო ადასტურებს, რომ შემთხვევა 2025 წლის მარტში არ მომხდარა და მისი ამსახველი კადრები, სულ მცირე, 2014 წელს ჩაწერეს და გაავრცელეს.
ამდენად, სოციალურ ქსელ Facebook-ზე გავრცელებული ინფორმაცია, რომელიც ვიდეოზე დაყრდნობით ამტკიცებდა, რომ სირიაში ქრისტიან ბავშვებს თავს აჭრიან, ყალბია, რადგან ვიდეო სულ მცირე 10 წლის წინანდელია.
„ჯეოფაქტსმა“ ასევე გადაამოწმა მტკიცება, რომ „ბოლო 48 საათის განმავლობაში სირიაში 10 ათასზე მეტი ალავიტი და ქრისტიანია მოკლული“.
სინამდვილეში, 9-10 მარტის მონაცემებით, სხვადასხვა წყაროს მიხედვით, დაღუპულთა რიცხვი 779-დან 1500-მდე მერყეობს. დაფიქსირებულია ქრისტიანული რელიგიის მქონე ადამიანთა მკვლელობის რამდენიმე შემთხვევაც, თუმცა მოკლულთა უმრავლესობა ალავიტები არიან.
კერძოდ, სირიას 2000 წლიდან 2024 წლის 8 დეკემბრამდე ბაშარ ალ-ასადი მართავდა, რომელმაც ქვეყნის პრეზიდენტის პოზიცია მამამისის, ჰაფეზ ალ-ასადის, გარდაცვალების შემდეგ მიიღო. თავის მხრივ, ჰაფეზ ალ-ასადი სირიის მმართველი 1971 წლიდან იყო. ამდენად, ასადების ოჯახის მმართველობა სირიაში 5 ათწლეულზე მეტს ითვლიდა. აღსანიშნავია, რომ როგორც ჰაფეზ ალ-ასადი, ისე ბაშარ ალ-ასადი ალავიტებს – ისლამურ ეთნო-რელიგიურ ჯგუფს მიეკუთვნებიან. ასადის ოჯახის მმართველობის დროს ალავიტთა ჯგუფი სირიაში პოლიტიკურად დომინირებდა, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი სირიის მოსახლეობის დაახლოებით 10%-ს შეადგენენ.
2011 წლიდან სირიაში სამოქალაქო ომი მიმდინარეობდა, რომელსაც სხვადასხვა წყაროს ცნობით, 230 000-დან 620 000-მდე ადამიანი შეეწირა. 2019 წელს გერმანულმა „გლობალური საჯარო პოლიტიკის ინსტიტუტმა“ სირიის სამოქალაქო ომის მიმდინარეობისას ქიმიური იარაღის გამოყენების შემთხვევები შეისწავლა და დაასკვნა, რომ დაფიქსირებული 336 შემთხვევიდან 98% ასადის რეჟიმს უკავშირდება. ქიმიური იარაღის გამოყენებამ ათასობით ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა. მათგან ყველაზე მძიმე თავდასხმა 2013 წელს მოხდა, როდესაც დამასკოს გარეუბან ღუტაზე ქიმიური ნივთიერება სარინით მიიტანეს იერიში, რასაც დაახლოებით 1400 ადამიანი ემსხვერპლა. შეტევამ 400 ბავშვის მოწამვლაც გამოიწვია.
2024 წლის 8 დეკემბერს სირიაში ასადების ოჯახის მმართველობა დასრულდა. მისი მმართველობა აჯანყებულებმა დაასრულეს, რომლებსაც ისლამისტი სამხედრო ჯგუფი ჰაიატ ტაჰრირ ალ-შამი (HTS) ლიდერობდა.
მას შემდეგ, რაც ასადის რეჟიმი დაემხო და აჰმედ ალ-შარას ხელმძღვანელობით ხელისუფლებაში ისლამისტური გარდამავალი მთავრობა მოვიდა, 2025 წლის 6 მარტს ალ-შარას ხელისუფლებას დაქვემდებარებულ უსაფრთხოების ძალებსა და ასადის მომხრეებს შორის მარტში ყველაზე სისხლიანი და ძალადობრივი დაპირისპირება დაიწყო, რასაც რამდენიმე ასეული მშვიდობიანი მოქალაქის მოკვლაც მოჰყვა.
გაერთიანებულ სამეფოში დაფუძნებული ადამიანის უფლებათა სირიული ქსელის (SNHR) აღმასრულებელი დირექტორის 10 მარტის განცხადებით, 779 მოკლულს შორის, ასადის მიმართ ლოიალურად განწყობილი შეიარაღებული ჯგუფები პასუხისმგებელნი არიან 383 ადამიანის სიკვდილზე, მათ შორის სახელმწიფო უსაფრთხოების ძალების 172 წევრზე და 211 სამოქალაქო პირზე. რაც შეეხება სამთავრობო ძალებს და მათთან დაკავშირებულ ჯგუფებს, რომლებიც როგორც სირიელ, ასევე უცხოელ მოქალაქეებს მოიცავდა, ისინი პასუხისმგებელნი არიან სულ მცირე 396 ადამიანის დაღუპვაზე, მათ შორის „სამოქალაქო და განიარაღებული მებრძოლების“ ჩათვლით. განცხადებაში აღნიშნული იყო, რომ ასადის მომხრე შეიარაღებულ დაჯგუფებაში მოკლული მებრძოლების რაოდენობა ამ მონაცემებში არ შედის (დაარქივებული ბმული).
გავრცელებული ინფორმაციის მიხედვით, სირიის უსაფრთხოების ძალების მიერ მშვიდობიანი მოსახლეობისა და პატიმრების უკანონო მკვლელობების უმეტესი ნაწილი ჩაიდინეს შეიარაღებულმა სამოქალაქო პირებმა, რომლებიც სამხედრო კოლონებს შეუერთდნენ და უსაფრთხოების ძალების ორმა დანაყოფმა – აბუ ამშამ და ჰამზატმა, რომლებიც აჯანყებულ მხარეს მიეკუთვნებოდნენ და რომლებიც აფილირებულები იყვნენ თურქეთის მხარდაჭერილ სირიის ეროვნულ არმიასთან (Syrian National Army). ორივე ფრაქცია და მათი ლიდერები ადამიანის უფლებების სავარაუდო სერიოზული დარღვევის გამო აშშ-ს სანქციების ქვეშ არიან. გავრცელებული ინფორმაციის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი სახელმწიფოს ეგიდით მოქმედებენ, მათზე სახელმწიფოს ჯერჯერობით შეზღუდული კონტროლი აქვს.
სირიის ადამიანის უფლებათა ობსერვატორიის 9 მარტის განცხადების მიხედვით, მათ დააფიქსირეს 973 მშვიდობიანი მოქალაქის მოკვლა მასობრივი ხოცვის 39 შემთხვევაში და სხვა ინდივიდუალური სიკვდილით დასჯის შემთხვევებში, რომლებიც მათი თქმით, ჩაიდინეს სამხედრო და უსაფრთხოების ძალებმა სირიის სანაპირო ზოლსა და ლატაკიის მთებში. სირიის ადამიანის უფლებათა ობსერვატორიის მიხედვით, დაღუპულთა რიცხვი 1400-ზე მეტია, თუ ამ სტატისტიკაში, მშვიდობიანი მოქალაქეების გარდა, შეტაკებების შედეგად დაღუპულ 231 უსაფრთხოებისა და თავდაცვის სამსახურის წარმომადგენელსა და 250 ალავიტ მებრძოლსაც განვიხილავთ.
ჟენევაში გაეროს ადამიანის უფლებათა ოფისის (OHCHR) პრესსპიკერმა თამინ ალ-ხითანმა სირიაში შექმნილ ვითარებაზე ისაუბრა და განაცხადა, რომ მათ მიერ დადასტურებულია 111 ადამიანის მკვლელობა, თუმცა ისიც განმარტა, რომ დაღუპულთა რიცხვი ბევრად მეტია. ამ დადასტურებული შემთხვევებიდან ბევრი წარმოადგენს სამართლიანი სასამართლოს გარეშე დაუყოვნებლივ სიკვდილით დასჯის შემთხვევებს, რომლებიც სექტანტურ საფუძველზე განხორციელდა. გავრცელებული ინფორმაციით, ეს უსაფრთხოების ძალების მხარდამჭერ ამოუცნობ შეიარაღებულ პირებსა და ჯგუფებს და ასადთან ასოცირებულ ჯგუფებს უკავშირდებათ. გაეროს ადამიანის უფლებათა ოფისის მიერ შეგროვებული ჩვენებების მიხედვით, დამნაშავეები, რომლებიც იჭრებოდნენ სახლებში, მოსახლეობას ეკითხებოდნენ, ისინი ალავიტები იყვნენ თუ სუნიტები, სანამ მათ სიკვდილით დასჯას ან დანდობას გადაწყვეტდნენ.
ქრისტიანთა მიმართ განზრახ განხორციელებული მკვლელობების სერიის შესახებ მტკიცებებს გამოეხმაურა გამოცემა La Croix, რომელიც კათოლიკური გაზეთია და რომელიც ინფორმაციას რელიგიურ საკითხებზე აქვეყნებს (დაარქივებული ბმული). სტატიაში სათაურით „იყვნენ, თუ – არა ქრისტიანები სირიის სასიკვდილო დარბევისას სამიზნე?“, გაზეთი აღნიშნავს, რომ დაპირისპირებას და შეტაკებებს დაახლოებით 1000 მშვიდობიანი მოქალაქე ემსხვერპლა, რომელთა უმრავლესობა ალავიტების რელიგიურ უმცირესობას მიეკუთვნებოდა. გაზეთი იმასაც აღნიშნავს, რომ 6-დან 10 მარტამდე პერიოდში მიმდინარე დაპირისპირებას, გავრცელებული ინფორმაციით, ალავიტებთან და სუნიტებთან ერთად ქრისტიანთა სიცოცხლეც ემსხვერპლა. მაგალითად, გამოცემა წერს, რომ ორგანიზაციის „Aid to the Church in Need (ACN) წყარომ განაცხადა, რომ ლატაკიის ევანგელისტური ეკლესიის წევრი მამა-შვილი ქალაქ ბანიასში „მანქანაში გააჩერეს და მოკლეს, მღვდლის მამასთან ერთად“. ამასთანავე, წყაროს ინფორმაციით, „სახლები და მანქანები გაძარცვეს, რაც გავლენას მოახდენდა ყველაზე, მათ შორის ქრისტიანებზეც“.
გამოცემაში აღნიშნულია, რომ სირიის კათოლიკური ეკლესიის არქიეპისკოპოსმა ჟაკ მურადმა განაცხადა, რომ „ქრისტიანებს ხოცავდნენ არა იმიტომ, რომ ქრისტიანები იყვნენ, არამედ იმიტომ, რომ ალავიტების უბნებში ცხოვრობდნენ. ისინი იყვნენ არაპირდაპირი მსხვერპლნი“. ეპისკოპოსის გამოთვლებით, დაახლოებით 12 ქრისტიანი დაიღუპა. „გავრცელებული ინფორმაციით, რამდენიმე ისმაილიელიც დაიღუპა. მაგრამ იმის თქმა, რომ მთავრობა კონკრეტულად ქრისტიანებს იღებს მიზანში, არაზუსტია და შეიძლება ისინი შემდგომი რისკის ქვეშ დააყენოს“, – განაცხადა მან.
ვინსენტ გელოტმა, რომელიც სირიასა და ლიბანში აღმოსავლელი ქრისტიანების კათოლიკური დახმარების ორგანიზაციის პროექტების მენეჯერია, განაცხადა, რომ „ბოლო დღეებში ქრისტიანთა ხოცვა-ჟლეტა არ მომხდარა, მაგრამ იყო ალავიტების მასობრივი მკვლელობები“. მისი გამოთვლებითაც, მოკლულ ქრისტიანთა რაოდენობა 10-მდეა.
ამდენად, მტკიცება, რომ სირიაში 6-დან 10 მარტამდე მიმდინარე მასობრივი მკვლელობები ქრისტიანების წინააღმდეგ იყო მიმართული, ამ ეტაპზე საჯარო წყაროებით არ დასტურდება. წყაროების მიხედვით, მოკლული მშვიდობიანი მოსახლეობის უმრავლესობა ალავიტები არიან.
